Alles over Littekens - Hypertrofische Littekens en Keloïden
- Dr. Inge Apon
- 25 feb
- 5 minuten om te lezen
Een litteken is meer dan alleen een litteken. Hoewel hypertrofische littekens en keloïden medisch onschuldig zijn, kunnen zij leiden tot aanzienlijke fysieke of psychologische belasting. In deze blog lichten we het verschil tussen hypertrofische littekens en keloïden toe, bespreken we de factoren die bijdragen aan hun ontstaan en leggen we uit hoe onze kliniek deze aandoeningen behandelt – met oog voor zowel de esthetische als de functionele aspecten.
Littekens maken deel uit van het natuurlijke genezingsproces van de huid na een verwonding. Soms verloopt dit proces niet optimaal en kan het resulteren in een hypertrofisch litteken of een keloïd. Deze afwijkingen ontstaan door een overmatige en langdurige activiteit van fibroblasten, wat leidt tot een excessieve collageenaanmaak.
Hypertrofische Littekens versus Keloïden
Hypertrofische littekens ontstaan meestal binnen enkele weken tot maanden na een verwonding. Ze blijven binnen de grenzen van de oorspronkelijke wond en gaan na een initiële fase van overmatige collageenproductie vaak over in een uitrijpingsfase waarin de activiteit afneemt. Keloïden daarentegen ontstaan vaak later, groeien buiten de oorspronkelijke wondomtrek en hebben vaak een genetische component. Deze littekens blijven doorgaans actief en kunnen leiden tot chronische klachten zoals jeuk en pijn [1,2].
Ontstaan en Risicofactoren
De ontwikkeling van een abnormaal litteken wordt beïnvloed door diverse factoren:
Trauma en wondgenezing: Hoe dieper en omvangrijker de wond, hoe groter de kans op een overmatige collageenreactie.
Mechanische spanning: Extra spanning op de wond, bijvoorbeeld door beweging of een inadequate wondsluiting, kan bijdragen aan hypertrofische littekenvorming.
Genetische aanleg: Bij keloïden speelt erfelijkheid een rol; mensen met een familiegeschiedenis lopen een hoger risico.
Inflammatoire processen: Langdurige ontsteking of infectie in de wond kan de fibroblastactiviteit verhogen en zo leiden tot een overproductie van collageen.
Deze factoren beïnvloeden zowel het uiterlijk als de symptomen van het litteken, zoals roodheid, jeuk en pijn [1,2].
Impact op de Levenskwaliteit
Hoewel littekens medisch gezien onschuldig zijn, kunnen ze een enorme impact hebben op de kwaliteit van leven. Veel patiënten ervaren:
Fysieke klachten: Jeuk, pijn en in sommige gevallen bewegingsbeperkingen.
Psychosociale stress: De esthetische impact van littekens kan leiden tot een verminderd zelfbeeld en verhoogde niveaus van angst en depressie.
Om een beter inzicht te krijgen in hoe jij je voelt over je litteken en welke invloed het heeft op je dagelijks leven, maken wij in onze praktijk gebruik van de Patient and Observer Scar Assessment Scale (POSAS) 3.0 [3]. De POSAS is een gevalideerd meetinstrument dat zowel de subjectieve als de objectieve aspecten van littekens meet. Het bestaat uit twee componenten:
De patiëntenschaal: Hierbij beoordeel jij zes aspecten van het litteken, namelijk pijn, jeuk, kleur, stugheid, dikte en de algehele tevredenheid.
De beoordelaarschaal: De arts evalueert hierbij zes klinische kenmerken, waaronder doorbloeding, pigmentatie, dikte, reliëf, soepelheid en een algemene beoordeling.
Elke parameter wordt gescoord van 1 (normale huid) tot 5 (meest afwijkend), waarbij een lagere score duidt op een beter littekenresultaat. Door het systematisch toepassen van de POSAS kunnen wij niet alleen de fysieke kenmerken van jouw litteken evalueren, maar ook jouw persoonlijke ervaring en tevredenheid meenemen in het behandelplan. Dit stelt ons in staat om de voortgang nauwgezet te monitoren en het behandelplan indien nodig aan te passen.
Behandelopties in Onze Kliniek
Wij hanteren een multidisciplinaire benadering om de best mogelijke resultaten te behalen. Onze behandelopties zijn afgestemd op de specifieke kenmerken van jouw litteken en jouw persoonlijke ervaringen, zoals vastgelegd met de POSAS 3.0.
Intralesionale TAC-injecties
Een belangrijke pijler in onze behandeling is de toepassing van intralesionale Triamcinolonacetonide (TAC) (Kenacort). TAC behoort tot de groep glucocorticoïden en werkt door het overmatige littekenweefsel te verminderen. Dit gebeurt doordat TAC de collageenaanmaak en de productie van andere bouwstenen in het litteken remt, en bovendien de werking van fibroblasten (de cellen die verantwoordelijk zijn voor littekenvorming) afremt. Daarnaast zorgt het voor een afname van ontstekingsprocessen, wat resulteert in een vermindering van het littekenvolume.
Tijdens de behandeling wordt het medicijn ‘intralesionaal’ geïnjecteerd – dat wil zeggen dat de injectie in het littekenweefsel zelf wordt geplaatst, zodat een ‘blanching-effect’ (waarbij het weefsel tijdelijk lichter wordt) optreedt en de behandeling optimaal werkt. Door herhaalde injecties, meestal met tussenpozen van drie tot vier weken, kunnen we het litteken geleidelijk verbeteren, terwijl we de kans op bijwerkingen zo veel mogelijk beperken [2].
Microneedling
Microneedling, ook wel bekend als ‘collagen induction therapy’, is een innovatieve behandelmethode die gericht is op het herstellen en verbeteren van de huidstructuur. Tijdens de behandeling worden met een apparaat dat is uitgerust met fijne naaldjes gecontroleerde microverwondingen in de huid veroorzaakt. Deze kleine beschadigingen activeren het natuurlijke genezingsproces van de huid, wat leidt tot een aantal belangrijke effecten:
Stimulatie van collageen- en elastineproductie: De microverwondingen zorgen ervoor dat de huid in een actieve herstelmodus komt. Dit stimuleert de productie van nieuw, goed collageen en elastine, twee essentiële stoffen die verantwoordelijk zijn voor de stevigheid en elasticiteit van de huid. Een verbeterde collageenproductie helpt om de littekenstructuur te normaliseren en de huidtextuur te verbeteren.
Verbeterde huidvernieuwing: Door de geactiveerde herstelprocessen vindt er een vernieuwingsproces plaats, waardoor oude, beschadigde huid- en littekencellen worden vervangen door nieuwe, gezonde cellen. Dit kan leiden tot een egalere huidstructuur en een minder opvallend litteken.
Verhoogde opname van actieve stoffen: De microkanalen die tijdens de behandeling worden gevormd, kunnen ook de opname van medicaties of crèmes verbeteren. Dit betekent dat, wanneer de behandeling wordt gecombineerd met producten zoals silicone crèmes of andere activerende stoffen, deze ingrediënten dieper en effectiever in de huid kunnen doordringen.
Microneedling is daarmee niet alleen een effectieve methode om littekens en oneffenheden te verminderen, maar draagt ook bij aan een algehele verbetering van de huidkwaliteit [4]. Dankzij deze veelzijdige werking past microneedling uitstekend in onze multidisciplinaire aanpak voor littekenbehandeling, waarin we de behandeling afstemmen op jouw persoonlijke behoeften en de specifieke kenmerken van je litteken.
Silicone Crème
Als aanvulling op de actieve behandelingen adviseren wij het gebruik van een hoogwaardige silicone crème. In onze praktijk maken we gebruik van de SSSCAR creme van DP Dermaceuticals, een innovatieve silicone crème die speciaal is ontwikkeld om littekens te verbeteren [5]. De SSSCAR vormt een ademend, semi-occlusief laagje op de huid, waardoor het de vochtbalans reguleert en het litteken beschermt tegen irritaties van buitenaf. Dankzij de meervoudige siliconelagen in combinatie met actieve ingrediënten zoals zinkoxide, saffloerzaadolie en squalaan, wordt de natuurlijke genezing van het litteken gestimuleerd. Zinkoxide helpt bij het kalmeren en beschermen tegen UV-straling, saffloerzaadolie voedt en verzacht de huid, en squalaan zorgt voor intensieve hydratatie.
De crème droogt snel, voelt zacht aan en is niet plakkerig, wat het dagelijks gebruik zeer aangenaam maakt. SSSCAR kan het beste tweemaal per dag aangebracht worden op een schone, droge huid en kan zowel bij nieuwe als oudere littekens effectief worden ingezet. Bovendien werkt SSSCAR uitstekend in combinatie met de andere behandelingen, zoals de TAC-injecties en microneedling, om zo een geïntegreerde en optimale littekenbehandeling te realiseren.
Afsluiting
Littekens – of ze nu hypertrofisch of keloïd zijn – kunnen een grote impact hebben op zowel het fysieke als psychologische welzijn. Door een combinatie van bewezen behandelingen, zoals corticosteroidinjecties (TAC), microneedling en het gebruik van speciale silicone crème, streven wij ernaar om jouw littekenbehandeling zo effectief en persoonlijk mogelijk te maken. Met de hulp van meetinstrumenten zoals de POSAS 3.0 evalueren we continu de voortgang en stemmen we onze aanpak nauwkeurig af op jouw behoeften.
Heb je vragen, of wil je weten hoe wij jou kunnen helpen bij een optimale littekenbehandeling? Neem dan contact met ons op en ontdek wat onze deskundige, multidisciplinaire aanpak voor jou kan betekenen.
Zie ook: Behandelingen - Littekenbehandeling
Referenties
Opmerkingen